Detail van het wapenschild op de gevel van Janskerkhof 12 met daarop rechts een drietal ‘morenhoofden’. (c) Anna van Kooij
Welkom op onze vernieuwde website waar de sporen van de slavernijgeschiedenis in de stad en regio Utrecht centraal staan. Het koloniale verleden lijkt in Utrecht ver weg maar ook deze stad inclusief haar (vroegere) inwoners zijn op verschillende manieren verbonden met de geschiedenis van koloniale exploitatie, slavernij en mondiale slavenhandel. In het verleden hebben het stadsbestuur van Utrecht, bestuurders en gewone Utrechters deelgenomen aan koloniale ondernemingen en geïnvesteerd in plantages, en waren zij slaveneigenaren en -handelaren. Dit is kennis die niet vanzelf spreekt. Deze website biedt meer informatie maar is zeker niet compleet. We vullen deze website aan met historisch materiaal en hopen dat het anderen ook inspireert om op onderzoek uit te gaan.
Deze website bestaat sinds 2011 en is vernieuwd naar aanleiding van de publicatie Slavernij en de stad Utrecht (Walburg Pers, 2021) dat in opdracht van de gemeente Utrecht 30 juni 2021 is verschenen.
De Utrechtse samenleving is op talloze manieren verbonden met de geschiedenis van koloniale exploitatie, slavernij en mondiale slavenhandel. In het verleden hebben het stadsbestuur van Utrecht, talloze bestuurders en gewone Utrechters deelgenomen aan koloniale ondernemingen en geïnvesteerd in plantages, en hebben zij tot slaaf gemaakten verhandeld of in eigendom gehad. Regenten, notarissen, kooplieden, investeerders, kerkelijke overheden en universiteit hebben in de loop der eeuwen geprofiteerd van het koloniale systeem, dat in zowel West als Oost in grote mate steunde op de arbeid van tot slaaf gemaakten.
Deze kennis spreekt niet vanzelf. In Utrecht lijkt het koloniale verleden soms ver weg. De stad lijkt geen prominente instituties zoals handelscompagnieën te hebben gehuisvest en lijkt een bescheiden rol te hebben gespeeld in de mondiale geschiedenis van Europees en Nederlands kolonialisme en op slavernij gebaseerde exploitatie. De geschiedenis van kolonialisme, slavernij en slavenhandel maakt daarom nauwelijks deel uit van het historisch bewustzijn van veel Utrechtse inwoners. Dat geldt echter niet voor iedereen. In de loop van eeuwen zijn veel inwoners van de koloniën, onder wie ook (nazaten van) tot slaaf gemaakten in Utrecht komen wonen. Voor hen is de geschiedenis van kolonialisme en slavernij een vanzelfsprekend onderdeel van de eigen geschiedenis. Maar erkenning van het slavernijverleden is veelal uitgebleven, net als het besef dat Utrecht en Utrechters in verleden en heden een integraal onderdeel vormden van de mondiale geschiedenis van koloniale exploitatie en slavenhandel.
Over de redacteurs
Nancy Jouwe is cultuurhistoricus en freelance onderzoeker, docent, publicist en publiek spreker. Ze is mede-redacteur van De slavernij in Oost en West. Het Amsterdam onderzoek (2020) en Slavernij herbezien (2021). Matthijs Kuipers promoveerde in 2018 aan het Europees Universitair Instituut in Florence en is nu werkzaam als zelfstandig onderzoeker. Hij is de auteur van A metropolitan history of the Dutch empire, 1850-1940. Remco Raben doceert Aziatische, mondiale en koloniale geschiedenis aan de universiteiten van Utrecht en Amsterdam en publiceert vooral over de koloniale en postkoloniale geschiedenis van Indonesië en Nederland.
Stadswandeling
Met een gids bezoekt u plekken in het oude centrum van Utrecht waar slavernij verweven is met de geschiedenis van de stad en haar bewoners. De wandeling is een goede manier van samen zijn, samen beleven en in dialoog gaan, waardoor sommige welbekende plekken in Utrecht in een ander licht komen te staan. De Sporen van Slavernij wandelingen zijn al langere tijd actief en populair en op basis van de recente publicatie Slavernij en de stad Utrecht (Walburg Pers, 2021) zijn er nieuwe locaties en verhalen toegevoegd.
Er zijn vier wandelmogelijkheden waarover u hieronder beknopte informatie vindt (verschuif tabel voor alle informatie). Voor alle wandelingen geldt dat u (voor meer personen) kunt reserveren voorzover er plaatsen beschikbaar zijn. Mocht u zeker willen weten dat er plaats is voor uw groep, kies dan voor een tour op maat.
Voor elke wandeling geldt dat deze doorgaat wanneer er minimaal 6 deelnemers zijn. Wij hanteren tevens een maximum van 25 deelnemers. Aanvullende informatie over de wandeling en startlocatie van de wandeling ontvangt u na reservering. Mocht een wandeling onverhoopt niet doorgaan dan hoort u dit per mail een dag van te voren.
De standaard wandeling wordt 4 keer per maand aangeboden: 2 keer op donderdag en 2 keer op zondag. Aanmelden kan via de agenda (zie hieronder).
Op aanvraag hetzij zondag 11:00u of donderdag 17:30u
90
Wandeling specifiek gericht op een of meer van de volgende thema’s: zwarte aanwezigheid, De rol van de kerk, universiteitsgebouwen, Thematische wandelingen kun je als groep reserveren.
